โรคไบโพลาร์ (bipolar disorder) หรือโรคอารมณ์แปรปรวนสองขั้ว เป็นโรคที่มีความผิดปกติทางอารมณ์สองแบบเปลี่ยนแปลงไปมาสลับกัน คือ อารมณ์ดีหรือก้าวร้าวผิดปกติ (mania เมเนีย) และอารมณ์ซึมเศร้าผิดปกติ (depressed ดิเพรส) ซึ่งจะทำให้มีอารมณ์ดีอยู่ในภาวะร่าเริงผิดปกติ และจะมีภาวะซึมเศร้า เบื่อหน่าย สลับกันไป มีสาเหตุจากพันธุกรรม สารเคมีบางอย่างในสมองผิดปกติไป อีกทั้งยังมีปัจจัยอื่นๆ เกี่ยวข้อง เช่น ผู้ป่วยได้รับแรงกระตุ้นจากปัจจัยภายนอกที่กระทบกระเทือนต่อสภาพจิตใจ เช่น ความผิดหวัง ความเสียใจอย่างรุนแรงหรือฉับพลัน การเจ็บป่วยทางร่างกาย เป็นต้น โรคไบโพลาร์เพิ่มความเสี่ยงต่อการป่วยเป็นโรคอื่น ๆ ตามมาได้ เช่น โรคความผิดปกติด้านการกิน โรคทางจิต โรคไมเกรน โรคเบาหวาน โรคหัวใจ โรคสมาธิสั้น และโรคอ้วน เป็นต้น นอกจากนี้ พฤติกรรมหรืออาการที่เกิดจากอารมณ์แปรปรวนมักจะก่อปัญหาให้กับชีวิตผู้ป่วยอยู่เสมอ เช่น มีปัญหาความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล เกิดผลกระทบต่อประสิทธิภาพในการเรียน การทำงาน และการตัดสินใจต่าง ๆ ติดสุราหรือยาเสพติด เกิดปัญหาอาชญากรรม ตลอดจนมีความคิดหรือพยายามฆ่าตัวตาย เป็นต้น
อาการของโรคไบโพลาร์
ช่วงอารมณ์ดี
- รู้สึกว่าตนมีความสำคัญหรือมีความสามารถมาก
- นอนน้อยกว่าปกติมาก โดยไม่มีอาการเพลียหรือต้องการนอนเพิ่ม
- พูดเร็ว พูดมาก พูดไม่ยอมหยุด ความคิดแล่นเร็ว
- มีหลายความคิดเข้ามาในสมอง สมาธิลดลง เปลี่ยนความสนใจ เปลี่ยนเรื่องพูดหรือทำอย่างรวดเร็ว
- ตอบสนองต่อสิ่งเร้าง่าย มีกิจกรรมมากผิดปกติ แต่มักทำได้ไม่ดี การตัดสินใจเสีย
- ใช้จ่ายเงินฟุ่มเฟือย
- ทำเรื่องที่เสี่ยงอันตรายหรือผิดกฎหมาย
ช่วงอารมณ์ซึมเศร้า
- ผู้ป่วยมักเบื่อหน่าย ท้อแท้ ไม่อยากทำอะไรอ่อนเพลีย
- ไม่เข้าสังคม เก็บตัวอยู่คนเดียว
- มองทุกอย่างในแง่ลบ
- ไม่มีความสุขในชีวิต ไม่มีอารมณ์ขัน
- รู้สึกผิดหวัง ว่างเปล่า โดดเดี่ยว ไร้ค่า
- มีความคิดอยากฆ่าตัวตาย
การป้องกันโรคไบโพลาร์
- ดูแลสุขภาพร่างกายให้แข็งแรงสมบูรณ์ ระมัดระวังการเกิดอุบัติเหตุ
- รักษาสุขภาพจิตให้ดี หลีกเลี่ยงการเผชิญความเครียดต่าง ๆ
- การหมั่นตรวจสังเกตอาการตนเองหรือคนรอบตัว เพราะโรคไบโพล่าห์คล้ายกับโรคซึมเศร้า แต่ต่างกันตรงที่ไบโพล่าห์จะมีช่วงอารณ์ดีเกินเหตุเป็นพิเศษ
- หากได้รับการวินิฉัยจากจิจัยว่าเข้าข่ายเป็นโรคไบโพล่าห์ ควรเข้ารับการรักษาอย่างสม่ำเสมอ และกินยาตามคำสั่งของแพทย์ เพื่อให้สภาวะทางอารมณ์คงที่ และป้องกันการเกิดอารมณ์แปรปรวนที่ควบคุมไม่ได้
เเหล่งอ้างอิง
[1] POBPAD ข้อมูลสุขภาพที่ครบถ้วนและเชื่อถือได้-โรคไบโพลาร์
[2] สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ- 8 สัญญาณที่อาจเข้าข่ายเป็นโรคไบโพล่าร์
https://www.samyan-mitrtown.com/2022/03/30/%E0%B9%80%E0%B8%8A%E0%B9%87%E0%B8%84%E0%B8%94%E0%B9%88%E0%B8%A7%E0%B8%99-8-%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%8D%E0%B8%8D%E0%B8%B2%E0%B8%93%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A2/